Có những lời nói không bao giờ nên nói ra...
Người ta chỉ mất 3 năm để học nói nhưng phải mất cả cuộc đời để học cách im lặng bởi im lặng không đơn thuần chỉ là không nói gì mà đó là cả một nghệ thuật kiểm soát cảm xúc mà bạn phải trải qua rất nhiều sai lầm và rất nhiều lần “vạ miệng” mới có thể học được. Bạn cũng biết đấy, lời nói còn khó giữ hơn tiền bạc, hết tiền bạn vẫn có thể có khả năng kiếm lại được, nhưng một khi lời nói đã phát ra thì bạn không có cách nào để thu lại được. Chính vì thế, trong những cuộc giao tiếp hằng ngày với bạn bè, người thân và công việc bạn cần học cách kiểm soát lời nói và im lặng trong những lúc cần thiết để trở thành một người biết cách ứng xử tinh tế và nhã nhặn trong giao tiếp hay thậm chí đơn giản chỉ là không phải “chuốc họa vào thân”.
Dưới đây là một trong số những trường hợp mà mình cảm thấy chúng ta nên học cách làm chủ trí thông minh cảm xúc của mình và học cách im lặng đúng lúc qua chính những bài học từ những sai lầm của mình trong giao tiếp với người khác cũng như từ sách báo và những người có kĩ năng giao tiếp tinh tế mà mình từng gặp.
1. Im lặng khi lời nói của bạn là một lưỡi dao có thể sát thương người khác
Trong một vài trường hợp, có thể do vô tình hay cố ý, do bất đồng quan điểm với người khác hay chỉ vì muốn chiến thắn người khác trong một cuộc tranh luận, bạn sẽ có xu hướng nói những lời mỉa mai, bong đùa hay động chạm vào những khuyết điểm hay những tổn thương của người khác trong quá khứ để sướng miệng của mình nhưng không hề để ý gì đến cảm xúc của người đối diện. Không có gì làm lạ, khi gần đây bạn đọc được rất nhiều bài báo nói về sức mạnh của thị phi, dư luận có thể giết chết cả người khác. Có thể khi nói ra bạn không hề có ý xấu nhưng người khác có thể chỉ vì một lời nói sát thương vô tình của bạn mà tổn thương hay thất vọng về chính họ, thậm chí rơi vào trạng thái trầm cảm. Chính vì thế, cho dù họ là ai, họ có từng tổn thương bạn bằng những lời nói sát thương tương tự như vậy hay không, hãy đừng rơi vào vết xe đổ của những tấm gương xấu đó, hãy học cách im lặng và tử tế với những người từng tổn thương bạn vì tử tế chính là sự trả thù hữu hiệu nhất!
2. Im lặng khi lời nói mang thông tin không xác thực
Đây là một lỗi xuất hiện rất thường xuyên trong giới trẻ chúng ta, và mình cũng không ngoại lệ, những năm 17, 18 tuổi mình đã từng mắc phải lỗi ăn nói “miệng nhanh hơn não” này rất nhiều. Đôi khi, chỉ vì muốn chứng tỏ mình hiểu biết nhiều hay mình là người luôn bắt kịp xu hướng mà chúng ta nói ra những thông tin chưa được xác thực với những người khác. Sẽ không có gì đáng nói nếu những người bạn nói chuyện cũng không biết gì giống bạn, nhưng nếu bạn gặp phải những người hiểu biết bạn sẽ dễ dàng trở thành một chiếc “thùng rỗng kêu to” hồi nào không biết. Chính vì thế, nếu chưa biết rõ về bất cứ vấn đề gì, hãy học cách im lặng và lắng nghe chứ đừng cố gắng “tạo nét” có hiểu biết nếu không muốn trở thành trò cười cho người khác xem.
“Biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe.”
3. Im lặng trong lúc nóng giận
Có lẽ bạn cũng không còn gì xa lạ với câu “giận quá mất khôn” rồi đúng không? Trong 100 lần bạn giận dữ với người khác thì có đến 99 lần bạn nói ra những lời nói mà sau này nghĩ lại hối hận cũng không kịp. Cho dù bạn có hiểu biết nhiều đến mức nào thì khi cảm xúc của bạn bị mất kiểm soát thì bạn cũng sẽ không thể nào kiểm soát được lời nói của mình. Bây giờ, bạn hãy nghĩ lại xem trong những lần tranh cãi với người yêu, bạn bè với người thân,… khi bạn cố chứng minh quan điểm của mình mới là đúng thì có lời lẽ nào là tốt đẹp được phát ra hay không hay toàn những lời nặng nề, khó chịu? Vì lẽ đó, khi vô tình rơi vào một cuộc tranh cãi khiến ta nóng giận hãy cố gắng im lặng và rời khỏi cuộc cãi vã đó càng nhanh càng tốt và chỉ nói chuyện và giải thích với nhau khi bạn đã suy nghĩ thấu đáo và lấy lại bình tĩnh.
4. Im lặng nếu lời nói của bạn sẽ biến thành lời khoe khoang với những người “ghen ăn tức ở”
Đồng ý, con người chúng ta có nhu cầu được công nhận và được người khác ngưỡng mộ về thành công của mình. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp bạn nên học cách im lặng vì rất có thể những chia sẻ đơn thuần về những cố gắng, những thành tích mà bạn cố gắng đạt được sẽ dễ dàng biến thành những lời khoe khoang đối với những người “ghen ăn tức ở”. Thực tế, mình đã từng gặp những người rất kì lạ, họ “thao thao bất tuyệt” về thành tích của họ thì được nhưng khi nghe chúng ta nói về thành tích của mình cao hơn những gì họ đạt được họ lại trở mặt ghen ăn tức ở. Lắm lúc bạn không biết người đối diện là bạn hay là thù vì thế thà phòng bệnh hơn là chữa bệnh đúng không?
“Tài năng thường được tỏa sáng trong im lặng. Kém cỏi thường tự lan tỏa bằng âm thanh.”
5. Im lặng trước những việc tranh giành thành tích, hơn thua những chuyện không cần thiết
Đây là một tình trạng thường xuyên xảy ra khi bạn làm việc trong nhóm và một vài thành viên có xu hướng tranh giành thành tích về họ. Đây là một lời khuyên chân thành của mình, cho dù đó là công sức bạn bỏ ra hay ý tưởng bạn nghĩ ra để đóng góp vào mục tiêu chung của nhóm, nếu không ảnh hưởng quá nhiều tới vấn đề lợi ích và tiền bạc thì bạn đừng cố gắng tranh một cái danh “ảo” với những người không hiểu chuyện. Đó có phải là công sức của bạn hay không thì chính bạn là người biết, dù sao đi chăng nữa vẫn nên “vĩ hòa vi quý” miễn sao đạt mục tiêu chung của nhóm.
Còn đối với những việc nhỏ nhặt có thể tha thứ của người khác, dù bạn có biết thì cũng đừng bới móc không cần thiết vì cái lúc bạn cố gắng tỏ ra hơn người cũng chính là lúc bạn đã thua chính bản thân mình.
“Đôi khi bạn cần im lặng, nuốt cái tôi vào trong và chấp nhận bạn sai. Đó không phải bỏ cuộc, đó là TRƯỞNG THÀNH.”
6. Im lặng khi nhận được những lời nói thiếu tế nhị và mỉa mai từ người khác
Như mình đã đề cập, dư luận có thể đè chết bạn bất cứ lúc nào nếu bạn không có khả năng kiềm chế cảm xúc của mình đặc biệt khi bị rơi vào cái bẫy tâm lý bởi những lời nói thiếu tế nhị và mỉa mai từ người khác. Trường hợp tệ hơn là những lời nói này xuất phát từ người thân và bạn bè của chính chúng ta. Nếu bạn liên tục bị tấn công bởi những lời nói này thì cách tốt nhất là im lặng và rời khỏi những mối quan hệ độc hại như thế cùng với một nụ cười “tử tế” dành cho họ.
“Im lặng và mỉm cười là hai thứ vũ khí uy lực. Mỉm cười là cách giải quyết nhiều vấn đề và im lặng là cách tránh né nhiều vấn đề.”
7. Im lặng trong một cuộc tranh cãi với những người thiếu hiểu biết
Như mình đã nói “thùng rỗng” thì sẽ kêu rất to, và đó chính là những hình ảnh tượng trưng cho những người thiếu hiểu biết. Sự thật thì, bạn không thể nào cãi thắng một người ngang ngược với những lý lẽ không thể nào vô lý hơn. Chính vì thế, ngay khi bạn nhận thấy mình đang rơi vào một cuộc tranh cãi không có lối thoát này, cách tốt nhất là im lặng và đừng dài dòng lôi thôi với những người như thế vì cho dù bạn có nói phải trái cỡ nào họ cũng không có khả năng thấu cảm với bạn.
“Silence doesn’t mean that person quits, it simply means one doesn’t want to argue with people who just don’t want to understand.”
8. Im lặng khi muốn tránh né cuộc trò chuyện có xu hướng nói xấu người khác hay không liên quan gì đến bạn
Nếu bạn là một người thông mình, thay vì "hùa" theo một cuộc nói xấu người khác, hãy im lặng và chú ý cách mà họ nói xấu người khác vì đó cũng là cái cách mà họ sẽ nói xấu bạn trong một thời gian không xa. Trộm cắp quen tay, ngủ ngày quen mắt và nói xấu sẽ quen miệng, nên nếu bạn không thể nói điều gì tốt đẹp về người khác thì tốt nhất nên im lặng. Mình biết, chúng ta đều là con người và cũng có lúc rất bực mình và bức xúc với những điều xấu của người khác, nhưng nếu bạn không có gì tốt đẹp hơn họ thì hãy im lặng. Đây không phải là chuyện một sớm một chiều, vì chính mình trong những lúc cao hứng cũng đã từng tham gia vào những cuộc nói xấu người khác, nhưng đến khi mình nhận ra cho dù họ có xấu thật nhưng cái cách bạn đang làm thì cũng không có gì tốt đẹp hơn họ, mình đã cố gắng kiểm soát cảm xúc để hạn chế và né tránh những câu chuyện có xu hướng nói xấu người khác và không liên quan gì đến cuộc sống của mình.
“Silence is better than unnecessary drama.”
9. Im lặng khi người đối diện cần bạn lắng nghe
Trong một cuộc trò chuyện chúng ta có xu hướng kể nhiều chuyện của mình thay vì lắng nghe và chia sẻ với người khác. Không phải ngẫu nhiên mà tạo hóa sinh ta ra có một cái miệng và hai cái tai, chính là muốn chúng ta im lặng và lắng nghe nhiều hơn. Đôi khi bạn sẽ cảm thấy rất ngột ngạt khi chỉ nghe mà không được bày tỏ cảm xúc, nhưng đừng cố gắng chen ngang, hãy đợi đến khi người đối diện kết thúc câu chuyện của mình thì bạn nói cũng không muộn mà. Hãy học cách ứng xử tinh tế và chia sẻ với người khác chứ đừng cố gắng thể hiện mình, bạn không thể nào tạo ấn tượng tốt với người khác nếu bạn chỉ tập trung vào mỗi bạn thân mình trong một cuộc giao tiếp.
10. Im lặng khi bạn làm sai và bị người khác phê bình
Đây là một trường hợp cũng thường xuyên xảy ra khi làm việc cùng với người khác. Khi bị nhóm trưởng hay sếp chỉ ra những việc làm sai và phê bình thì đúng cố “vươn cổ” lên để “cãi chày cãi cối”, thay vào đó hãy học cách im lặng, nhận sai và tìm cách sửa sai trong những lần tiếp theo. Cũng đừng vì tự ái mà bỏ việc trong ngày mai nhé, hãy nhớ khi làm việc với những người khó tính sẽ rèn cho bạn nhiều kĩ năng hơn bạn tưởng đấy. Hãy biết cách kiên nhẫn, chịu đựng và vượt qua áp lực cho dù cuộc sống có khó khăn với bạn đến mức nào đi chăng nữa.
“Trưởng thành là khi bạn nghe những thứ không vui và biết tự im lặng.”
Hãy nhớ rằng nếu lời nói của bạn không khiến mọi thứ tốt đẹp hơn trong một cuộc giao tiếp nào đó thì tốt nhất hãy im lặng. Tuy nhiên, bạn cũng đừng vì thế mà im lặng một cách thờ ơ, bạn cần phân biệt và cân nhắc điều gì đáng nói và nên im lặng trong những trường hợp khác nhau. Mỗi chúng ta đều có thiếu sót những nhất định trong trí thông minh cảm xúc và kỹ năng giao tiếp với người khác và nếu bạn đã nhận ra những khuyết điểm mà mình từng mắc phải thì từ bây giờ hãy học cách im lặng khi cần thiết và cư xử đúng mực với người khác để trở thành một người tinh tế hơn.
“A fool is known by his speech and a wise man by silence.” (Pythagoras)
“Thy và những câu chuyện nhỏ” #60
21/10/2019